Ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα παραγωγής της μέλισσας και κορυφαίο από άποψη βιολογικής αξίας είναι ο βασιλικός πολτός. Παρόλο που έχει πολλές ευεργετικές και βιολογικές ιδιότητες για τον άνθρωπο, παρουσιάζει δυσκολία στην διαδικασία παραγωγής του συγκριτικά με τα υπόλοιπα μελισσοκομικά προϊόντα ,για το λόγο αυτό δεν είναι πολύ διαδεδομένος.
Ο βασιλικός πολτός είναι αδενώδης έκκριση των υποφαρυγγικών και σιαγονικών αδένων των μελισσών, είναι η πιο επεξεργασμένη ουσία της κυψέλης και το κλειδί για την ανάπτυξη όλης της αποικίας. Όπως υποδεικνύει και το όνομα του, ο βασιλικός πολτός προορίζεται για την διατροφή της βασίλισσας και όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας, για αυτό ονομάζεται γάλα των μελισσών. Στο βασιλικό πολτό βρίσκεται ο καθοριστικός παράγοντας ο οποίος μετατρέπει μία προνύμφη μέλισσα από εργάτρια σε βασίλισσα. Ο βασιλικός πολτός είναι η αποκλειστική τροφή των προνυμφών που προορίζονται για τις βασίλισσες, αλλά και της ίδιας της βασίλισσας.
Η διατροφή με βασιλικό πολτό έχει ως αποτέλεσμα η βασίλισσα να διαφέρει σημαντικά από τις εργάτριες ως προς τη μορφολογία, την περίοδο ανάπτυξης, τη διάρκεια ζωής, τη συμπεριφορά.
Για τον άνθρωπο ο βασιλικός πολτός είναι ένα πολύ αποτελεσματικό τονωτικό που δρα θετικά στο σύνολο του οργανισμού. Είναι ένα ισχυρό αναζωογονητικό που μπορεί να επιδράσει σε πολλές ζωτικές λειτουργίες και που δίνει στον οργανισμό μια σειρά από στοιχεία άμεσα αφομοιώσιμα και απαραίτητα για την λειτουργία του . Τονώνει την ψυχική διάθεση και έχει την ιδιότητα να φέρνει ευφορία μειώνοντας ταυτόχρονα την ευσυγκινησία. Χαρίζει τόνωση στα ηλικιωμένα άτομα και σε όσους βρίσκονται σε ανάρρωση, ενώ ξαναδίνει την όρεξη σε μικρά παιδιά. Η κατανάλωση του επιταχύνει την ανάνηψη από σωματικές και νευρικές κοπώσεις και βοηθά στην καταπολέμηση καταθλιπτικών καταστάσεων.
Οι αναλύσεις που έχουν γίνει έδειξαν ότι ο μέσος όρος των κυριότερων συστατικών του βασιλικού πολτού είναι: υγρασία 67%, πρωτεΐνες 15,5%, σάκχαρα 12,5%, λιπαρές ουσίες 4% και τέφρα 1%. Αυτό, όμως, που δίνει τις εκπληκτικές ιδιότητες στο βασιλικό πολτό είναι η αφθονία σε βιταμίνες και ιδιαίτερα αυτές του συμπλέγματος Β, που είναι καθοριστικές για την καλή λειτουργία όχι μόνο του νευρικού μας συστήματος αλλά ολόκληρου του οργανισμού. Συγκεκριμένα, σε κάθε γραμμάριο περιέχονται: θειαμίνη (Β1) 3,9mg, ριβοφλαβίνη (Β2) 26,5mg, νιασίνη (Β3) 84mg, παντοθενικό οξύ 186mg, πυριδοξίνη (Β6) 2,4mg, ινοσιτόλη 100mg, βιοτίνη 1,7mg, φυλλικό οξύ 0,2mg. Επίσης σε διάφορες αναλογίες οι Β12, Α, D, E, K και C. Είναι πλούσιος σε αμινοξέα, μεταλλικά άλατα, βιοκαταλύτες, γενετήσιες ορμόνες . Μόνο το 97% των συστατικών του βασιλικού πολτού είναι γνωστό στην επιστημονική κοινότητα, το υπόλοιπο 3% παραμένει μυστήριο.
Ο βασιλικός πολτός συντηρείται στους 1- 5οC (οικιακό ψυγείο) μέχρι και 6 μήνες, και στην κατάψυξη έως και ένα χρόνο. Σε θερμοκρασία περιβάλλοντος δεν μπορεί να διατηρηθεί για χρονικό διάστημα άνω της μιας ημέρας.
